สุนัขกัด หมากัด การดูแล และการรักษา

Dog bites and how to cure
สรุปโดย รตจิตร
Concluded by Ratajit | August 8, 2016

**งานเขียนของรตจิตรนี้ เขียนจากประสบการณ์จริงที่เกิดขึ้นกับตัวเอง ถือเป็นวิทยาทานเพื่อให้ทุกคนได้อ่าน ห้ามมิให้คัดลอกนำไปใช้เพื่อการค้าหรือนำไปใช้ในเว็บไซต์อื่น โดยเฉพาะเว็บไซต์ที่มีโฆษณา ไม่ว่ากรณีใด ๆ ทั้งนี้อนุญาตให้นำไปใช้ในสถาบันการศึกษา โดยต้องอ้างอิงแหล่งที่มาและชื่อผู้เขียน และกรณีที่เขียนพาดพิงถึงบุคคล สถานพยาบาลใด รตจิตร ต้องขอโทษมา ณ ที่นี้ เพราะรตจิตร ไม่ได้มีเจตนาอื่น ยกเว้นแค่ต้องการให้บุคคลในอาชีพนั้น ๆ สถานบันนั้น ๆ ได้ปรับปรุง พัฒนาระบบ และคนในสายอาชีพดังกล่าวให้ดีขึ้น เพื่อประโยชน์ของคนไข้ต่อไป

วันที่เกิดเหตุ : คืนวันจันทร์ที่ 20 มิถุนายน 2559 เวลาประมาณ 21.00 น.
สถานที่เกิดเหตุ : หน้าบ้านของ รตจิตร เอง

ช่วงเวลาเย็น ๆ คนในบ้านของรตจิตร มักออกไป Jogging และหรือขี่จักรยานเล่น บริเวณหน้าบ้าน เป็นชวงเวลาที่ลูกบ้านหลาย ๆ คนก็ออกกำลังกายแบบนี้กัน เพราะบริเวณหมู่บ้านค่อนข้างกว้างมาก ต้นไม้ใบหญ้าก็เยอะ รตจิตรชอบเอาเศษอาหารไปให้หมาจรจัดในหมู่บ้านกิน เกือบทุกเย็น และตั้งชื่อให้พวกน้องหมาเพื่อให้สะดวกในการเรียกขาน ไซบีเรีย Browser, Opera 3 ตัวพี่น้อง, Firefox, Yellow, Line, และรวย นอกจากนี้ยังมีสุนัขอีก 3-4 ตัวที่อยู่ในหมู่บ้านโดยไม่มีเจ้าของมานาน ได้แก่ ไอหมี ไอขาว และไอดำ (มี 2 ตัว) เป็นต้น อีกทั้งยังมีสุนัขที่อื่นที่แอบมุดเข้ามาในหมู่บ้านตอนเย็น ๆ อีกด้วย

รตจิตร อยากบอกให้เพื่อน ๆ ระวังนิดหนึ่งว่า บางครั้งเราให้อาหารสุนัขจรจัดที่โตแล้ว เกือบทุกวัน เป็นเวลา 8-9 เดือนเต็ม จนเราอาจคิดว่ามันเชื่อง แต่ความจริงสุนัขจรจัดที่โตแล้ว อาจไม่เชื่องง่าย ๆ เพราะยังกลัวและหวาดระแวงอยู่ เนื่องจากอายุมาก ไม่ใช่น้องหมาเด็ก ๆ รตจิตรชะล่าใจ และถูกมันกัดไม่ปล่อยในที่สุด

ลักษณะการกัดของหมา
ตอนที่รตจิตร ถูกสุนัขจรจัดกัด มันกัดที่มือขวาหลายแผล ขยับเขี้ยวไปมาเพื่อหาที่กัดเหมาะ ๆ จนทำให้รตจิตรถูกกัดไป 6 ที่บริเวณมือขวา และมันมาหยุดขยับ แต่ใช้วิธีออกแรงกัดตรงจุดเดียวคือข้อนิ้วนาง และกดเขี้ยวตรงข้อนิ้วแบบไม่ปล่อยจนเป็นรูเขี้ยวลึกมาก ๆ ลึกชนิดที่ลูกสาวของรตจิตร สามารถเอาน้ำยางต้นหนุมานนั่งแท่นเพื่อห้ามเลือด หยดลงไปในรูได้ถึง 4 หยดจึงเต็มรูที่เขี้ยวเจาะอยู่ รตจิตรโชคไม่ดีที่ถูกกัดมือขวา เพราะส่วนมาก จะถนัดใช้มือขวามากกว่า แต่ยังโชคดีที่ถูกนิ้วที่ไม่สำคัญเท่าไร คือนิ้วนาง เพราะตอนนี้โสดอยู่ นิ้วนี้เลยไม่ค่อยสำคัญ แต่นิ้วนางก็อาจสำคัญสำหรับบางคนไว้ใส่แหวนไง รตจิตรโดนกัดนิ้วนางรู้สึกดีเพราะยังแข็งแรงกว่านิ้วก้อย อีกทั้งยังมีนิ้วก้อยช่วยเป็นเกราะกำบังไม่ให้ข้อนิ้วนางกระแทกถูกอะไรด้วย ทำให้หายเร็วขึ้น

อาการที่ถูกสุนัขกัด และการดูแล
วันที่ 1 ครั้งแรกเลือดไหลไม่หยุด ต้องใช้น้ำยางต้นหนุมานนั่งแท่น

อาจเพราะรตจิตรถูกกัดตอนกลางคืนด้วย เจ็บปวดมากจนกลั้นน้ำตาไม่อยู่ แต่พยายามคุมสติ รตจิตรรีบไปล้างน้ำเปล่า ยอมให้น้ำไหลแรง ๆ ชำระล้างสิ่งสกปรกที่ปากแผล การดูแลที่ดีที่สุด เพื่อน ๆ ควรล้างและเช็ดแผล ด้วยน้ำเกลือ เพื่อฆ่าเชื้อโรค เรามาดูเรื่องน้ำเกลือ ที่ดีเพื่อฆ่าเชื้อโรค

น้ำเกลือที่ขายกันในท้องตลาดเป็นชนิดที่ประกอบด้วยเกลือหรือ Sodium Chloride 0.9 gram ต่อน้ำ 100 ml. เพื่อให้ความเข้มข้นเท่าของเหลวที่อยู่ในเซลล์ของคน ทำให้ล้างแล้วไม่แสบ เพราะป้องกันไม่ให้เกิดเรื่องกระบวนการดูดซึม หรือ Osmosis แต่ควรใช้ให้หมดภายใน 1 เดือนหลังจากเปิดขวดใช้ น้ำเกลือที่ดีจะต้องไม่มีวัตถุกันเสียแล้ว อย่างไรก็ตามรตจิตรคิดว่าไม่ได้ช่วยฆ่าเชื้อโรคมากนัก รตจิตรคิดว่าเราอาจใช้วิธีผสมเอง โดยให้เข้มข้นกว่าที่ขายกันตามท้องตลาด จะทำให้เชื้อโรคตายได้ แม้ว่าเนื้อบริเวณแผลก็ตายด้วยเช่นกัน มีผลให้แผลหายช้าลง แต่มั่นใจได้ว่าเชื้อโรคตายแน่ ๆ ด้วย แผลจะได้ไม่อักเสบหรือเน่า ซึ่งจะยิ่งแย่กว่าเสียอีก

ทำไมน้ำเกลือที่เข้มข้นทำให้เชื้อโรคและเนื้อบริเวณนั้นตาย ก็เพราะน้ำในเซลล์ของร่างกายจะพยายามขับน้ำออกมาเพื่อให้ความเข้มข้นเท่ากัน เซลล์ขาดน้ำจะช็อค และทำให้เซลล์ส่วนนั้นตายได้ ร่างกายจะมีการสร้างเซลล์ใหม่เพื่อทดแทน แต่ผลดีมาก ๆ คือเชื้อโรคจากน้ำลายหมา เชื้อโรคจาก Bacteria ในปากหมาจรจัด ก็จะตายไปด้วย ไม่เป็นอันตรายต่อคนที่ถูกมันกัด

หลังจากรตจิตรได้ล้างแผลจนคิดว่าสะอาดแล้ว โชคดีที่บ้านของรตจิตร มีต้นหนุมานนั่งแท่นหลายต้น ลูกสาวของรตจิตร รีบเอาน้ำยางจากต้นหนุมานนั่งแท่นมาหยดใส่แผลเพื่อห้ามเลือด วิธีการเอาน้ำยางอย่างประหยัดแต่ได้ผล รตจิตรเคยเขียนไว้แล้วเช่นกันใน sw-eden.net จากนั้นลูกก็พารตจิตรไปห้องฉุกเฉินที่โรงพยาบาลธนบุรี 2 เพราะเป็นอุบัติเหตุ และเกิดเวลดึกแล้วด้วย เป็นช่วงที่เวลาผ่านไปประมาณ 1 ชั่วโมงหลังจากรตจิตรถูกหมาจรจัดกัด รตจิตรรู้สึกไม่ประทับใจกับการรักษาของโรงพยาบาลเลย และค่อนข้างงงมากว่า ทำไมพอมีคนไข้คนเดียวมาหา ทั้งหมอทั้งพยาบาลหลายคนมาก ๆ มารุมมาตุ้มกันยกใหญ่ จนน่าเกลียด เหมือนมีเหยื่อเข้ามาแล้ว แผลที่มือขวามือเดียว แต่จับดูกันไม่รู้กี่คน

หมอที่อยู่เวรวันนั้นต้องการจะเย็บแผลอย่างเดียว และผู้ช่วยบุรุษพยาบาลก็ต้องการจะเช็ดแผลโดยใช้แหนบม้วนสำลีเปิดแผล ล้วงลงไปเช็ด แต่รตจิตรไม่ยอม รตจิตรต้องการให้แค่ล้างให้สะอาด และเช็ดแผล ไม่ใช่ไปล้วงเปิดแผลซึ่งจะทำให้แผลใหญ่ และเหวอะมากขึ้น และไม่ต้องการเย็บด้วย เพราะเชื่อว่าจะทำให้แผลช้ำ และยิ่งเจ็บ ซึ่งจะทำให้แผลหมากัดหายช้าลงไปอีก ตลอดจนจะทำให้เลือดไหลไม่หยุด และแผลใหญ่ขึ้นได้ หมอที่ดูอาการ คือดูอย่างเดียวจริง ๆ และก็มีแต่พูดว่าจะเย็บท่าเดียว พอรตจิตร ไม่ยอมให้เย็บ นายแพทย์ คนนี้ก็ไม่ได้ทำอะไรเลย เพียงแต่ไปเขียนแบบฟอร์ม OPD Form ที่รตจิตรจำเป็นต้องใช้ เนื่องจากรตจิตร มีประกันอุบัติเหตุกับ บริษัท เมืองไทยประกันชีวิต จำกัด จำเป็นต้องขอ ใบรายงานแพทย์ตรวจรักษาเพื่อเบิกประกัน (Attending Physician’s Report) และเพื่อป้องกันตัวเองของหมอ หมอบอกรตจิตรว่าต้องระบุในช่องการรักษาว่า ” ผู้ป่วยไม่ยินยอมให้เย็บแผล ไม่ยินยอมให้เปิดดูแผล ” รตจิตรก็ยืนยันไปว่าไม่มีปัญหา เพื่อน ๆ รู้มั้ยว่า นี่ขนาดรตจิตรไม่ยอมให้เย็บแผลนะ ค่าใช้จ่ายวันแรกก็ประมาณ 6,500 บาทแล้ว โดยมียาที่ทางโรงพยาบาลธนบุรี 2 ให้รตจิตรมาได้แก่

1. Augmentin 1GM
เป็นยาฆ่าเชื้อ แก้อักเสบ ทานหลังอาหารวันละ 2 เวลาเช้า เย็น ครั้งละ 1 เม็ด
2. I-Profen 400 MG
เป็นยาแก้ปวด ลดอักเสบข้อและกล้ามเนื้อ ทานพร้อมหรือหลังอาหารทันที วันละ 3 เวลาเช้า กลางวัน เย็น ครั้งละ 1 เม็ด และ
3. ยาแก้ปวดทั่วไป หรือ พารา

วันที่ 2 มือบวม
แผลที่ถูกสุนัขจรจัดกัดมือ นอกจากมือของรตจิตรจะบวมมากแล้วเพราะคงอักเสบ ยังมีเลือดออกถ้าได้รับการกระทบกระเทือนนิด ๆ หน่อย ๆ ตรงจุดที่แผลลึก คือข้อนิ้วนาง รตจิตรต้องคอยเอาน้ำยางจากต้นหนุมานนั่งแท่นมาหยดใส่

วันที่ 3 มือบวม แต่เลือดไม่ออกแล้ว
รตจิตรคิดว่าที่เลือดไม่ออก เพราะรตจิตรใช้วิธีหยอดน้ำยางจากต้นหนุมานนั่งแท่นอยู่เรื่อย ๆ

อาทิตย์แรกผ่านไปนิ้วนางที่ถูกหมากัดมากที่สุด เริ่มชา เพราะไม่ค่อยได้ขยับมือขวา โดยเฉพาะนิ้วนาง มือที่ถูกหมาจรกัด ยังบวม นิ้วนางบวมที่สุด

อาทิตย์ที่ 2 ผ่านไป อาการทุกอย่างดีขึ้น มือหายบวม ยกเว้นนิ้วนางที่บวม และชา ฝ่ามือเริ่มแข็งเหมือนมีพังผืดเกาะไปถึงโคนและนิ้วนางทั้งนิ้ว รตจิตรใช้วิธีนวดฝ่ามือตลอด เพื่อให้พังผืดคลายตัวลง
อาทิตย์ที่ 3 เนื่องจากรตจิตรต้องออกกำลังกายโดยการว่ายน้ำเป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 4-5 ครั้ง แต่แผลที่ถูกหมากัด ยังไม่สามารถโดนน้ำได้ รตจิตรจึงใช้วิธีว่ายน้ำแขนเดียว การว่ายน้ำท่ากรรเชียง ยังไม่ค่อยเท่าไหร่ แต่การว่ายแขนเดียวด้วยท่า Free Style นั้นยากมาก และเหนื่อยมาก นอกจากนี้ รตจิตร ยังป้องกันน้ำกระเฉาะถูกแผลสุนัขกัด โดยการหุ้มมือด้วยถุงมือบ้าง ถุงพลาสติกบ้าง
อาทิตย์ที่ 4 รตจิตรเริ่มให้แผลถูกน้ำได้บ้าง เพราะต้องการทำความสะอาดอย่างละเอียด ไม่เช่นนั้นแผลจะคันมากเพราะใกล้หายแล้ว
อาทิตย์ที่ 5 แผลหายเกือบ 100% แต่ปลายนิ้วนางยังชามาก จนรตจิตรเองก็รู้สึก

การฉีดยา เมื่อถูกหมากัด รตจิตรขอสรุปสั้น ๆ ดังนี้

1. ฉีดยาป้องกันบาดทะยัก
เช็มที่ 1 Day 0 วันแรกที่ถูกหมากัด เช่นวันที่ 20/6/2016
เช็มที่ 2 ระยะเวลา 1 เดือนนับจากวันที่หมากัด เป็นวันที่ 20/7/2016
เช็มที่ 3 ระยะเวลา 6 เดือนนับจากเข็มที่ 2 ซึ่งก็คือวันที่ 20/1/2017

2. ฉีดยาวัคซีน VERORAB เข้ากล้ามเนื้อ (IM Regimen) เพื่อป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ขนาดที่ใช้ต่อการฉีดแต่ละครั้งคือ 0.5 ml.
เช็มที่ 1 Day 0 วันแรกที่ถูกหมากัด เช่นวันที่ 20/6/2016
เช็มที่ 2 Day 3 วันที่ 3 ก็จะเป็นวันที่ 23/6/2016
เช็มที่ 3 Day 7 วันที่ 7 จะเป็นวันที่ 27/6/2016
เช็มที่ 4 Day 7 วันที่ 7 หรือวันที่ 04/7/2016
เช็มที่ 3 Day 7 วันที่ 7 คือวันที่ 20/7/2016

มีคำแนะนำเกี่ยวกับการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า แนบมากับบัตรนัดที่ให้รตจิตร เพื่อให้ได้ผลในการป้องกัน ควรมารับการฉีดวัคซีนให้ตรงเวลา และถ้ามีอาการอื่น ควรติดต่อโรงพยาบาลด้วย รตจิตรมีอาการนิดหน่อยคือตัวร้อนรุม ๆ หลังจากฉีดวัคซีน เพราะร่างกายของเราคงต้องสร้างภูมคุ้มกันเพื่อต่อสู้กับวัคซีนที่เข้าสู่ร่างกายนั่นเอง รตจิตรก็เลยใช้วิธีนอนพัก
เนื่องจากรตจิตรมีประกันอุบัติเหตุกับบริษัท เมืองไทยประกันชีวิต จำกัด จึงไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลธนบุรี 2 และรับการฉีดวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้า และบาดทะยักมาตลอดอย่างต่อเนื่อง การฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า ทางโรงพยาบาลคิดค่ารักษารวมต่อครั้ง 795 บาท เป็นค่าบริการ 115 + ค่าวัคซีน 680 บาท

ค่าใช้จ่ายทั้งสิ้น ถ้าถูกสุนัขกัด
รตจิตรสรุปจากกรณีที่เข้ารับการรักษาจากโรงพยาบาลเอกชน โดยไม่ได้ให้โรงพยาบาลล้างแผลทุกวัน แต่ใช้วิธีล้างแผลเองนะ สรุปได้ดังนี้

1. 20/6/2016 คือวันแรกก็ประมาณ 6,500 บาท รวมวัคซีนเข็มแรก 2 เข็ม ทั้งป้องกันพิษสุนัขบ้า และบาดทะยัก
2. ค่าใช้จ่ายในการฉีดวัคซีนอีก 5 วันคือ
23/6/2016 วัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า เข็มที่ 2 ค่าใช้จ่าย 795 บาท
27/6/2016 วัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า เข็มที่ 3 ค่าใช้จ่าย 795 บาท
4/7/2016 วัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า เข็มที่ 4 ค่าใช้จ่าย 795 บาท
20/7/2016 วัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า เข็มที่ 5 และวัคซีนป้องกันบาดทะยัก เข็มที่ 2 ค่าใช้จ่ายประมาณ 1,500 บาท
20/1/2016 วัคซีนป้องกันบาดทะยัก เข็มสุดท้าย เข็มที่ 3 ค่าใช้จ่ายประมาณ 1,000 บาท

วันนี้รตจิตรขอจบเพียงเท่านี้ และขอสรุปว่า อย่าไว้วางใจ สุนัขที่เราไม่ได้เลี้ยงมาเองตั้งแต่เล็ก ๆ เพราะไม่ใช่ทุกตัวจะวางใจเราเสมอ แต่อาจระแวงเราต่างหาก และถ้าเพื่อน ๆ ไม่ได้เบิกจากบริษัทประกัน ก็สามารถให้ประกันสังคมฉีดวัคซีนให้ทุกเข็มโดยไม่มีค่าใช้จ่าย แต่ต้องใจเย็นในเรื่องรออย่างเดียว