อาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

The Honor Exhibition Building of King Rama V
สรุปโดย รตจิตร
Concluded by Ratajit | 22 September, 2016

**งานเขียนของรตจิตรนี้ เขียนจากประสบการณ์จริง ที่รตจิตรได้ไปอาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมาด้วยเวลาจำกัด งานเขียนนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นวิทยาทานให้ทุกคนโดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อชาวไทยได้อ่าน ห้ามมิให้คัดลอก หรือนำไปใช้เพื่อการค้า หรือนำไปใช้ในเว็บไซต์อื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเว็บไซต์ที่มีโฆษณา ไม่ว่ากรณีใด ๆ ทั้งนี้อนุญาตให้นำไปใช้ในสถาบันการศึกษา โดยต้องอ้างอิงแหล่งที่มาและชื่อผู้เขียน

ที่ตั้ง : อาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 นี้ ตั้งอยู่ที่ตึกถาวรวัตถุ หรือตึกแดง ระหว่างวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์ ด้านท้องสนามหลวง และกรมศิลปากร มีรูปธงช้างแดงอยู่ที่หน้าจั่ว ประตูทางเข้าตึก

ที่มา: ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นิยมสร้างพระเมรุตามพระเกียรติขอเจ้านาย เมื่อเสร็จพิธีก็รื้อทิ้ง ไม่ก่อประโยชน์ รัชกาลที่ 5 จึงมีพระราชประสงค์สร้างตึกนี้ให้เป็นตึกถาวร เพื่อประดิษฐานพระบรมศพของพระองค์ และหลังจากเสร็จสิ้นพิธี พระสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย สามารถใช้เป็นที่เล่าเรียนต่อได้ ทำให้สามารถใช้ประโยชน์ต่อ อย่างไรก็ตามอาคารถาวรวัตถุ หรือตึกแดงนี้ก็เสร็จไม่ทันการในรัชสมัยของพระองค์

วันเวลา: อาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เปิดวันพุธ – วันอาทิตย์ เวลา 9:00 – 16:00 น. ปิดวันจันทร์ – วันอังคาร และปิดวัดหยุดนักขัตฤกษ์ ด้วยนะคะ

วันพฤหัสบดีที่ 15 กันยายน 2559 รตจิตรมีธุระต้องไปซื้ออุปกรณ์วาดสี Acrylic และผ้าใบ/ผ้าดิบ แถวท่ามหาราช และท่าช้างวังหลัง มหาวิทยาลัยศิลปากร รตจิตร นั่งรถเมล์ สาย ปอ. 203 สะดวกมาก เพราะรถเมล์สายนี้ มีจำนวนมากมาย ทั้งของรัฐ ของเอกชนขอสัมปทาน รถเมล์ฟรี และรถเมล็เอกชนคันเล็ก รตจิตรเพิ่งรู้ว่า ปัจจุบันนี้ มีป้ายจราจรแผ่นใหญ่มาติดบนเกาะกลาง ถนนราชดำเนิน ก่อนถึง พระแม่ธรณี ว่า ห้ามรถเลี้ยวขวาตรงหน้า ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ทำให้รถเมล์ต้องจอดด้านสนามหลวง ตรงข้ามกับ วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์ ด้านท้องสนามหลวงพอดี รตจิตร เดินข้ามถนนเพื่อจะไปท่าช้างวังหลัง ผ่านอาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีเสียงเจ้าหน้าที่สาวเชิญชวนว่า Welcome inside รตจิตร เห็นว่ายังพอมีเวลาสัก ครึ่งชั่วโมง เพราะฟ้าฝนเริ่มตั้งเค้าด้วย จึงตัดสินใจเข้าไปใน อาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

เมื่อเข้าไปภายใน อาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สิ่งที่เห็นข้างหน้าคือ ตู้พระไตรปิฎก (จำลอง) รตจิตร บอกได้คำเดียวว่าสวยมาก ถ้าเพื่อน ๆ พอมีเวลาก่อนที่จะเลี้ยวไปทางขวาเพื่อเข้าแต่ละห้องที่จัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ของพระองค์ ซึ่งมีทั้งสิ้น 6 ห้อง ควรดูรอบ ๆ ห้องโถงนี้ก่อน แต่ถ้าไม่ค่อยมีเวลา สามารถมาดูหลังชมนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ห้องต่าง ๆ แล้ว เพราะอย่างไรก็ตาม ขาออกต้องผ่านบริเวณนี้อยู่ดี ห้องแสดงนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ของรัชกาลที่ 5 ได้แก่

1. ห้องปิยมหาราช มีรูปพระบรมฉายาลักษณ์ของพระองค์

พ้นจากห้องนี้ก่อนที่จะถึงห้องที่ 2 รตจิตร ก็เดินเข้าทางประตูห้องถัดไปตามปรกติ แต่ตกใจเล็กน้อย เพราะคิดว่า มีหญิงสาวในอดีตแต่งกายชุดสมัยยังมีทาส มานั่งคุกเข้าข้างประตู ใกล้ ๆ เราตอนที่รตจิตร เดินเข้าไป รตจิตร คิดว่าหลายคนอาจตกใจเหมือนรตจิตร เพราะเธอนั่งใกล้ประตูทางเข้ามาก

2. ห้องราชเคียงประชา มีรูปใหญ่แสดงภาพพระองค์เลิกทาส

รตจิตร คิดว่าการจัดห้องนี้ ทำได้ยิ่งใหญ่ทีเดียว แต่แสงไม่ค่อยพอ ทำให้รตจิตร ถ่ายรูปออกมาไม่ค่อยชัด เพื่อมาเขียนเชิญชวนชาวไทย ให้มาชมกัน เนื่องจากคนไทยเอง กลับเข้าชมกันน้อย ส่วนมากจะเป็นนักท่องเที่ยว เพราะมาจอดรถบัสบัง อาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กันหมด

3. ห้องธำรงเอกราช

มีลายพระหัตถ์ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทางบันทึกไว้ และมีความหนึ่งที่ high light เข้ม ๆ ว่า “ด้วยเหตุว่าฉันรู้ตัวชัดอยู่ว่า ถ้าความเป็นเอกราชของกรุงสยามได้สิ้นสุดไปเมื่อใด ชีวิตฉันก็คงจะสุดสิ้นไปเมื่อนั้น”

รตจิตร ยอมรับว่า วันที่รตจิตร ไปชมอาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นั้น ได้อ่านครั้งหนึ่งแล้ว แต่ก็น้ำตาไม่ได้ไหล แต่น้ำตาของรตจิตร เพิ่งมาไหลตอนที่อ่านไป พิมพ์ไป วันนี้ เลยอยากให้เพื่อน ๆ ได้อ่านกันหลาย ๆ รอบด้วย

4. ห้องมรดกความทรงจำของโลก

รตจิตร ชอบห้องนี้เช่นกัน แต่ชอบเพราะความสวยงามในการจัดวางอย่างลงตัว ไม่ได้มีความประทับใจอย่างไร และมีห้อง Audio เป็นห้องกระจกให้พวกเราได้เข้าไปดู ไปฟังกันด้วย ห้องนี้จัดนิทรรศการ เป็นภาพต่อเนื่อง ด้วยสถานที่สำคัญ ๆ ของโลก อย่างลงตัวสวยงาม ก่อนที่จะเข้าไปในห้องที่ รตจิตร ชอบที่สุด คือห้องถัดไปจ้า

5. ห้องสยามใหม่

รตจิตร ชอบห้องนี้ เพราะภาพตามฝาผนัง เป็นภาพน่ารัก ๆ เช่น แสดงภาพบุรุษไปรษณีย์ และระบบไปรษณีย์ไทยในสมัยนั้น ตู้จดหมาย และโทรศัพท์สมัยก่อน นอกจากนี้ยังมีช่องหยอดทำบุญ เพื่อกรมศิลปากรจะได้นำไปใช้พัฒนา และปรับปรุงอาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ รัชกาลที่ 5 เพียง 10 บาท รตจิตร ก็ได้พระบรมฉายาลักษณ์ของพระองค์ จัดทำโดยกรมศิลปากร 1 แผ่น แต่รตจิตร ทำบุญ 100 บาท รตจิตร เลยได้ 17 รูป โดยเป็นพระบรมฉายาลักษณ์ของพระองค์ 16 รูป และในหลวงรัชกาลที่ 9 ของพวกเราชาวไทย อีก 1 รูป พระบรมฉายาลักษณ์ ทั้ง 17 รูป จัดเรียงอยู่ในซองกระดาษธงช้างแดง อย่างสวยงาม

6. ห้องสถาปัตยกรรมของสยาม

มีโมเดลแบบสถาปัตยกรรมสถานที่สำคัญในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้แก่ พระที่นั่งอนันตสมาคม และวัดเบญจมบพิตร เป็นต้น งานละเอียดมาก ก่อนที่จะเข้าห้องสถาปัตยกรรมของสยาม รตจิตรได้มีโอกาสอธิบาย นักท่องเที่ยวสาวจีนคนหนึ่ง ตอนที่รตจิตร กำลังทำบุญอยู่ที่ห้องสยามใหม่ เธอเป็นคนจีนเพิ่งจบระดับมหาวิทยาลัย ในประเทศจีน เลยวางแผนมาเที่ยว 1 เดือน สำหรับการเที่ยวคนเดียวถึง 4 ประเทศ ๆ ละ 1 สัปดาห์

7. ห้องโถงทางเดินออกหลังชมนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ

พูดถึงนักท่องเที่ยวชาวจีนต่ออีกสักนิด วันที่รตจิตร พบเธอที่นี่ เป็นวันที่ 2 ในประเทศไทย รตจิตร มีโอกาสอธิบายห้องที่จัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ รัชกาลที่ 5 และระหว่างทางที่เดินผ่านทางเดินหลังชมนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ซึ่งทางกรมศิลปากรได้พยายามจัดให้ย้อนยุคไปในสมัยรัชกาลที่ 5 ทั้งโคมไฟ เสาไฟ และรั้ว เป็นต้น พอออกจากอาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ รัชกาลที่ 5 รตจิตร ก็เดินไปกับเธอ และแนะนำกรุงเทพมหานครไปเรื่อย ๆ จนถึงหน้าวัดพระแก้ว เราจึงแยกย้ายจากกัน

รตจิตร ขอเชียร์เพื่อน ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่มีบุตรหลาน ควรหาเวลามาชมนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รตจิตร ขอย้ำอีกครั้งว่า เปิดตั้งแต่วันพุธ ถึงวันอาทิตย์ หรือปิดวันจันทร์ ถึงวันอังคาร และวัดหยุดนักขัตฤกษ์ โดยใช้เวลาอย่างน้อย 30-60 นาที และจากการที่รตจิตร ได้ใช้เวลานิดหน่อยที่นี่ จึงมีข้อเสนอแนะแก่กรมศิลปากรนิดหน่อย คือ

1. นิทรรศการที่แสดง ยังให้ความสำคัญเรื่องการบรรยายใต้ภาพน้อยไป
2. โมเดลสถาปัตยกรรม ยังไม่มีชื่อติดเพื่อบอกว่า เป็นสถานที่ใดในปัจจุบัน
3. เอกสารประกอบ เห็นไม่ชัด และไม่มีภาษาอังกฤษ ทั้ง ๆ ที่ละแวกนั้น มีจำนวนชาวต่างชาติมากด้วย
4. เจ้าหน้าที่ปล่อยให้ผู้เข้าชมดูนิทรรศการกันเอง ไม่มีคนอธิบาย หรือตอบข้อสงสัย รตจิตรจึงต้องทำหน้าที่ในวันนั้น