อำลา เขาดิน รำลึกสวนดุสิต เขาดินในตำนาน

Goodbye Dusit Zoo
สรุปโดย รตจิตร
Concluded by Ratajit | August 25, 2018

**งานเขียนของ รตจิตรนี้ ถือเป็นวิทยาทานเพื่อให้ทุกคนได้อ่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อน ๆ ที่เคยไปเขาดิน หรือสวนดุสิต หรือ กำลังจะไปเที่ยวเขาดิน เนื่องจากจะย้ายไปที่อื่นภายใน 30 กันยายน 2561 นี้ ห้ามมิให้คัดลอกนำไปใช้เพื่อการค้าหรือนำไปใช้ในเว็บไซต์อื่น ไม่ว่ากรณีใด ๆ ทั้งนี้อนุญาตให้นำไปใช้ในสถาบันการศึกษาเพื่อเป็นธรรมทาน โดยต้องอ้างอิงแหล่งที่มาและชื่อผู้เขียน

รตจิตรรู้สึกว่าเขาดิน อยู่กับคนกรุงมานาน ไม่คิดว่าจะมีวันนี้ วันที่เขาดินต้องจากไป เขาดินจะเป็นตำนาน ต้องมีวันอำลาเขาดิน และการวางยาสลบเพื่อเคลื่อนย้ายสัตว์ จะทำให้เกิดความสูญเสียมากน้อยเพียงใดยังไม่มีใครรู้ และถ้าสูญเสียจริง ๆ จะมีการให้ข่าวตามจริงหรือไม่ อย่างไร ขนาดน้องหมาของรตจิตร ที่ชื่อ Woody ต้องเข้ารับการผ่าตัดที่ โรงพยาบาลสัตว์จุฬา ยังแพ้ยาสลบ และตายก่อนที่จะหมอจะผ่าตัดเสียด้วย แต่หมอสัตว์ก็ยังดันทุรังผ่าตัด เพราะต้องการก้อนเนื้อในมดลูกของน้องหมามาดอง………..

ความเป็นมาของ เขาดินวนา

รตจิตรอยากเกริ่นนำให้เพื่อน ๆ ฟังเกี่ยวกับประวัติ เขาดิน อย่างสั้น ๆ ดังนี้
– พ.ศ. 2441 สวนสัตว์ดุสิต เป็นบริเวณหนึ่งใน “วังสวนดุสิต” ด้วยทรัพย์ส่วนพระองค์ ของรัชกาลที่ 5 จึงเป็นที่ดินของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ มีกวางเป็นสัตว์ตัวแรก ๆ ของสวนสัตว์
– พ.ศ. 2481 องค์พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร มีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ พระราชทานให้สวนสัตว์ดุสิต กลายเป็นสวนสาธารณะ
– พ.ศ. 2506 รัชกาลที่ 9 ทรงรับองค์การสวนสัตว์เข้าไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ ใช้รูปกวางเป็น Logo ให้เขาดินเป็นองค์การสวนสัตว์ ในพระบรมราชูปถัมป์ The Zoological Park Organization under the Royal Patronage of H.M. the King
– พ.ศ. 2560 นายกรัฐมนตรี พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา รับพระราชทานโฉนดที่ดิน จาก รัชกาลที่ 10 บริเวณคลอง 6 ต.รังสิต อ.ธัญบุรี จ.ปทุมธานี จำนวน 300 ไร่ เพราะพื้นที่ใหญ่กว่าเกือบ 3 เท่า

ความรู้สึกในวันที่ไปเที่ยวเขาดินก่อนย้าย

รตจิตรไปเที่ยวเขาดิน ตอนที่มีข่าวว่า จะปิด 31 สิงหาคม 2561 ก่อนที่จะมีข่าวการขยายปิดสวนสัตว์อย่างถาวรเป็นสิ้นเดือน กันยายน 2561 ทำให้รตจิตรรีบไปเที่ยววันเสาร์ที่ 18 สิงหาคม 2561 ซึ่งคนก็คงพอรู้ข่าวคล้าย ๆ รตจิตร หากเพื่อน ๆ ของ รตจิตร ไม่ไปสัมผัสบรรยากาศของสวนสัตว์ดุสิตด้วยตนเอง จะไม่มีความรู้สึกขนาดนี้ ความรู้สึกถึงความเสียดาย เขาดินอยู่ในความทรงจำตั้งแต่สมัย คุณพ่อคุณแม่ของรตจิตร พอ รตจิตรโต ก็ยังไปเที่ยวกับเพื่อน ๆ ต่อ และพอมีครอบครัวของตนเอง มีลูก ก็พาลูกไปเที่ยวเป็นแห่งแรก ตั้งแต่ลูกไม่ถึง 2 ขวบดี นอกจากนี้บ่อยครั้งที่โรงเรียนต่าง ๆ ไม่ว่าในกรุงเทพ ปริมณฑล หรือโรงเรียนต่างจังหวัด ก็จัดมาทัศนาศึกษาที่เขาดินเช่นกัน รตจิตรก็เป็นหนึ่งในนักเรียนที่มีประสบการณ์เรื่องการมาทัศนศึกษาที่เขาดิน

ขนาดวันที่ 18 ส.ค. ที่รตจิตรไปเที่ยวเขาดินนั้น รตจิตรยังรู้สึกเคยชิน ไม่รู้สึกว่าเขาดินในวันนี้แคบ หรือแออัดไปสำหรับสัตว์หรือนักท่องเที่ยว ทั้ง ๆ ที่วันนี้มีคนมาเที่ยวเขาดินมากเป็นประวัติการเพราะข่าวว่าจะปิดสิ้นเดือนส.ค. มีปัญหาแค่เพียงเรื่องที่ รตจิตรต้องเข้าแถวกันยาวเพื่อเข้าห้องน้ำ ซื้อน้ำ Amazon และดูโชว์บางอย่าง เท่านั้นเอง ยิ่งเป็นสัตว์ที่เขาดิน ซึ่งอยู่กันมานาน ยิ่งน่าจะรู้สึกเคยชินมากกว่าพวกรตจิตร และมีความสุขกายสุขใจเสียด้วย ตามคำโบราณที่ชอบพูดกันว่า คับที่อยู่ได้ คับใจอยู่ยาก แต่ที่เขาดิน ไม่ได้คับที่เลย รตจิตรขอ Confirm ค่ะ นอกจากนี้ รตจิตรยอมรับว่าทางสวนสัตว์ดุสิตจัดการและทำความสะอาดได้ดีเยี่ยม รตจิตรเลยรู้สึกเสียดาย รู้สึกสงสารทั้งสัตว์ ทั้งเจ้าหน้าที่ที่ดูแล ทั้งเด็กและผู้ปกครองถ้าจะมีการย้ายไปเข้าดินใหม่ คลอง 6 ธัญญบุรี

ค่าเข้าเขาดิน

ค่าเข้าสวนสัตว์ดุสิตสำหรับคนไทยตั้งแต่ 20 – 100 บาท สำหรับต่างชาติ 70-150 บาท ตามรูปเลยค่ะ รตจิตร ชอบป้ายค่าเข้าเขาดินมาก เพราะเขียนเป็นเลขไทย สำหรับคนไทย และเลขอารบิคสำหรับชาวต่างชาติ ทำให้ไม่รู้ถึงความแตกต่าง อย่างไรก็ตามเรียกได้ว่าค่าเข้าสวนสัตว์ดุสิตถูกมาก ๆ ถ้าเทียบกับต่างชาติ ตามที่ รตจิตรเคยไปสวนสัตว์ที่ต่างประเทศหลาย ๆ ประเทศ เพราะ

1. ต่างประเทศค่าเข้าตั้งแต่ $50-100
2. เขาดินบ้านเรามีสัตว์หลายประเภท แม้แต่สัตว์ต่างประเทศก็มีจำนวนมาก เช่น หมีโคล่า นกฟรามิงโก้ แต่ของต่างประเทศมีสัตว์น้อยมาก
3. รตจิตรจ่ายค่าเข้าครั้งเดียว สามารถดูสัตว์ได้ทั้งเขาดิน แต่บางประเทศมีค่าเข้าชมพิเศษสำหรับสัตว์บางชนิดอีก ราคาค่าเข้าโหดร้ายมาก
4. รตจิตรต้องจ่ายค่าเข้าตามราคาปกติ เพราะบางประเทศเปลี่ยนอายุของผู้สูงอายุเป็น 60 เป็น 65 ปีแล้ว
5. พื้นที่เขาดินบางประเทศในยุโรป น้อยกว่า 118 ไร่ค่ะ แต่เขาใช้วิธีจัดการโดยเพิ่มจำนวนต้นไม้ขึ้น

เริ่มเที่ยวเขาดิน กับ รตจิตร

ถ้าซื้อตั๋วเสร็จ แน่นอนทุกคนต้องหายีราฟ และม้าลายค่ะ แม้ว่ายีราฟในวันนี้จะน้อยไป 1 ตัวเมื่อเทียบกับที่ รตจิตรเคยไปนานมาแล้ว แต่ความดึงดูดด้วยความน่ารักขอยีราฟไม่ได้ลดน้อยลงเลย ยิ่งไปกว่านั้น สวนสัตว์ดุสิตมีสะพาน หรือ Sky Walk เดินตามทางเขาดินได้ไกล จนมาถึง ที่ยีราฟได้เลย รตจิตรสามารถสัมผัสถึงความน่ารักของยีราฟได้อย่างใกล้ชิด เพราะเขาจะมากินใบไม้ต้นที่ใกล้ ๆ ทางเดินลอยฟ้านี้ บางประเทศสวนสัตว์มีกระเช้าให้คนขึ้นชม แต่ รตจิตรคิดว่าไม่ได้บรรยากาศเหมือนสะพานไม้ที่เขาดินวนาของเราเลย ของไทยหลายอย่างดีกว่าต่างชาตินะจะบอกให้

เขาดินไม่ใช่มีแค่สัตว์นานาชนิด ไม่ใช่มีแค่การแสดงโชว์ของสัตว์ ไม่ได้เป็นเพียงที่พักผ่อน ในการถีบเรือ ในการสังสรรค์กับเพื่อน ๆ หรือครอบครัว ไม่ใช่มีแค่ความรู้ตามป้ายข้อมูลต่าง ๆ และนิทรรศการที่จัดขึ้นเป็นระยะ ๆเช่น นิทรรศการภาพถ่ายในอดีต 80ปีเขาดินวนา แต่เขาดินยังเป็นที่น่าหลงใหลสำหรับเด็ก ๆ และผู้ปกครอง มีสวนน้ำที่เต็มไปด้วยสีสัน เหมาะสำหรับประเทศเมืองร้อนแบบไทยมาก ๆ

รตจิตรได้ยินคนบ่นว่า ไม่เห็นเจองูเลย ความจริงงูอยู่ใกล้มากมาย แต่นิสัยคนเรามักจะนิยมไปดูยีราฟก่อน แล้วก็เดินเลียดไปทางขวา ไปเรื่อย ๆ คือไปทางแคชเมียร์ ความจริงงูอยู่ด้านตรงข้ามที่ยีราฟเอง รตจิตรคุยกับเจ้าหน้าที่ผู้ชายที่ดูแลสวนงู โดย รตจิตร ถามตอบกับเขาดังนี้

รตจิตร Q: เคลื่อนย้ายงู ไม่ทำให้งูเครียดเหรอ
เจ้าหน้าที่ A: งูทั้งหมดที่มีนี้เขาสามารถจับย้ายได้ภายในไม่เกิน 1 ชั่วโมง
รตจิตร Q: จะจับงูย้ายไปไหน ในเมื่อเขาดินใหม่กว่าจะเสร็จ 3 ปีกว่า
เจ้าหน้าที่ A: ย้ายไปสวนสัตว์โคราชก่อนครับ

รตจิตรสงสารสัตว์ขึ้นมาทันทีต้องย้ายไปย้ายมา อย่างน้อยสัตว์ต้องเครียด ขาดการพักผ่อน และพอไปถึงที่ใหม่อาจล้มเจ็บ อาจนอนไม่หลับ เป็นต้น

ติดต่อเขาดินตามช่องทาง ดังนี้

1. รตจิตร เข้าที่ เว็บไซต์เขาดิน http://www.dusit.zoothailand.org/
2. รตจิตร เล่นเฟสบุคบ่อย ก็เข้าที่ facebook https://facebook.com/DusitzooThailand
3. เพื่อนของ รตจิตร โทรศัพท์ได้นะ ติดต่อฝ่ายพัฒนาธุรกิจและประชาสัมพันธ์ 02-281-2000 และ 02-280-7698 ทุกวันในเวลาราชการ
4. รตจิตรถ่ายรูปเขาดินที่สวนดุสิตมา 200 กว่ารูป แต่คัดเฉพาะที่สำคัญไว้ที่อัลบั้มส่วนตัวที่เพื่อน ๆ สามารถเข้าไปแวะชมได้ที่ URL ตามนี้นะคะ
https://www.flickr.com/photos/j9i9t/albums/72157670509126827

รตจิตรอยากเพิ่มเติมเรื่องป้ายประกาศต่าง ๆ เพื่อประชาสัมพันธ์ ตามกรง ตามทางเดินในเขาดินว่ามี 2-3 แบบ แต่ส่วนใหญ่ที่จัดทำโดยเขาดินเอง จะเป็นภาพการ์ตูนที่วาดแล้ว สัตว์ทุกตัวเป็นมิตรจริง ๆ รตจิตรเห็นบางป้ายที่สนับสนุนโดยบริษัทเอกชนมักจะภาพวาดสัตว์ที่มีจิตใจไม่ดีเท่าไหร่

Location สวนสัตว์เขาดิน

ที่ตั้งเขาดิน ในปัจจุบัน
ภายในวันที่ 30 กันยายน 2561 สวนสัตว์เขาดิน เขาดินยังอยู่บนพื้นที่จำนวน 118 ไร่ ยังตั้งอยู่ที่ 71 ถนนพระราม 5 แขวงจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร มีสระน้ำใหญ่อยู่ตรงกลาง เห็นพระที่นั่งอนันตสมาคม งดงามมาก รตจิตรถือเป็น High Light ในการถ่ายรูปเขาดิน และยังมีเรือถีบให้เช่า ผ่านไปผ่านมา
เปิดให้บริการทุกวัน เวลา 08.30 – 18.00 น.

ที่ตั้งเขาดินใหม่
หลังจากกันยายน 2561 ประมาณ 3-5 ปี เขาดินใหม่ บนพื้นที่จำนวน 300 ไร่ อยู่ที่ถนน รังสิต-นครนายก คลอง 6 ตำบลรังสิต อำเภอธัญบุรี จ.ปทุมธานี

คำถามทิ้งท้ายในบทความ อำลาเขาดิน

เนื่องจากเขาดินใหม่ ต้องใช้เวลาในการก่อสร้างถึง 3-5 ปี ยังไม่สามาถรองรับสัตว์ที่สวนสัตว์ดุสิตได้ในขณะนี้ แล้วทำไมต้องรีบคนย้ายสัตว์ออกจากเขาดิน เพื่อต้องย้ายสัตว์หลายรอบ คือ มีความจำเป็นหรือไม่ที่ต้องขนย้ายสัตว์ที่เขาดินจำนวนมากกว่า 1,300 –1,400 ตัวไปฝากเลี้ยงไว้ยังสวนสัตว์ต่าง ๆ ทั่วประเทศ 6 แห่ง

แม้ว่าเจ้าหน้าที่เขาดินจะออกมายืนยันถึงความพร้อมในการเคลื่อนย้าย แต่มีอะไรเป็นหลักประกันถึงจำนวนสัตว์ ว่าจะมีจำนวนเท่าเดิมหรือไม่ อะไรการันตีความปลอดภัยของสัตว์ทั้งหมด และผลกระทบหลังจากสัตว์ได้ย้ายไปบ้านใหม่แล้ว สัตว์บางอย่างเดินทางไม่เกิน 2ช.ม.ก็อาจตาย เช่น นกบางชนิด เป็นต้น รตจิตรเคยจะขนย้ายนกยังทำไม่ได้เลย เพราะการเมารถจากการเดินทาง ขนาดคนบางคนยังเป็นเลย

นอกจากนี้ ถ้าจะให้ รตจิตรพูดถึงเรื่องมลพิษ มลภาวะ รตจิตรอยากให้เพื่อน ๆ ลองเข้าไปเที่ยวเขาดินวันนี้ บอกได้เลยว่าไม่มีเรื่องมลพิษ วันที่ รตจิตรไปเที่ยวเขาดิน มีกระแสว่าปิด 31 ส.ค. 2561 คนจะไปกันหนาแน่น ทำให้รถติดมากจริง ๆ ด้านหน้าเขาดิน แต่มลพิษยังเข้าไปเขาดินได้น้อยมาก มลพิษจะมี ก็เพียงสิ่งที่ รตจิตรเห็นในวันนั้น คือ
– การให้รถยนต์จำนวนมากเข้าไปขับด้านใน
– พอรถยนต์มาก ก็เข้าไปทำให้รถติดในสวนสัตว์เขาดิน
– รถยนต์หลายคัน ขับวนหาที่จอดรถจนต้องขึ้นไปจอดทับบนฟุตบาท และสนามหญ้า

เพื่อนต่างชาติถามรตจิตร รตจิตรก็ตอบได้สั้น ๆ ว่า “This is our zoo in Bangkok founded 120 years ago. It’s a pity that it has to be moved to other 6 zoos in Thailand. Not good for many animals that have to be relocated to many places which are not their homes until the new one will be completed.

บรรยากาศวันนี้ถือว่าเป็นประวัติศาสตร์ เพราะคงไม่มีบรรยากาศที่สัตว์มีความสุขในบ้านหลังนี้ที่พวกเขาอยู่กันมานาน เขาดินที่คนหลายรุ่นได้เคยสัมผัส จะเป็นเพียงเขาดินในตำนาน ไม่มีเขาดินวนา ไม่มีสวนสัตว์ดุสิต ที่ก่อตั้งมาถึง 120 ปี ที่เป็นสวนสารธารณะมาถึง 80 ปีในเขตดุสิตอีกแล้ว บรรยากาศที่คนแก่พาลูกหลานมาดูด้วยความภาคภูมิใจที่พวกเขาจำได้หมดว่าสัตว์อะไร อยู่ตรงไหน มีกี่ตัว …….ลาก่อนเขาดิน